Refluks jest chorobą gastrologiczną. Polega na cofaniu się treści pokarmowej z sokami trawiennymi z żołądka do przełyku.
Na czym polega choroba refluksowa?
Refluks dokładnie nazywany jest chorobą refluksową lub refluksem żołądkowo-przełykowym. Polega na cofaniu się treści pokarmowej wraz z sokami trawiennymi do przełyku, co podrażnia jego śluzówkę i powoduje nieprzyjemne dolegliwości, m.in. uporczywą zgagę. Refluks żołądkowy może wystąpić w każdym wieku, jednak osoby powyżej 40 roku życia znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka. Występuje on zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Okresem predysponującym do pojawienia się refluksu jest ciąża.
Refluks żołądkowo-przełykowy może być objawem innych jednostek chorobowych, takich jak: choroby reumatoidalne, cukrzyca czy zaburzenia w gospodarce hormonalnej. Może również przyczyniać się do występowania różnego rodzaju niestrawności.
Przyczyny choroby refluksowej
W przypadku choroby takiej jak refluks dieta ciężkostrawna stanowi jeden z głównych czynników ryzyka. Inne przyczyny to:
- zwiotczenie pracy mięśnia zwieracza przełyku, znajdującego się nad wejściem do żołądka,
- ciąża,
- przebyte operacje gastrologiczne lub bariatryczne,
- nikotynizm,
- picie nadmiernej ilości kawy,
- spożywanie nadmiernej ilości alkoholu,
- przepuklina rozworu przełykowego (jest to przemieszczenie się fragmentu jamy żołądka do klatki piersiowej przez przeponę),
- otyłość,
- stosowanie leków hormonalnych, nasercowych oraz na nadciśnienie tętnicze krwi.
Objawy choroby refluksowej
Objawy choroby refluksowej są podobne do symptomów zgagi. Składają się na nie:
- uczucie pieczenia w przełyku wynikające z obecności soków żołądkowych w przełyku,
- pieczenie i ból zamostkowy, niekiedy mylnie interpretowany jako ból przedzawałowy,
- częste odbijanie,
- nudności oraz wymioty po zjedzeniu posiłku, podczas schylania się oraz w pozycji leżącej.
Refluks związany jest z poważnymi jednostkami chorobowymi, takimi jak: zapalenie oraz zwężenie przełyku, gruczolakorak, przełyk Barretta (pojawienie się metaplazji jelitowej w komórkach błony śluzowej dolnej części przełyku, mogącej z czasem się zezłośliwić). Symptomami, które powinny wzbudzić niepokój i skłonić do wizyty u lekarza, są: ból, dyskomfort oraz trudności w przełykaniu, krwawienie z przełyku, znaczna utrata masy ciała.
Diagnostyka choroby refluksowej
Proces diagnostyczny refluksu żołądkowo-jelitowego wymaga przeprowadzenia specjalistycznych badań. Pierwszym jest prześwietlenie z kontrastem, który podawany jest do zjedzenia w formie papki. Podczas badania radiolog obserwuje drogę połkniętego kontrastu. Kolejnym bardziej wiarygodnym badaniem, które pozwoli na dokładną ocenę śluzówki dolnego odcinka przełyku, jest gastroskopia – rodzaj badań endoskopowych. Niekiedy lekarze zlecają również pH-metrię, czyli określenie kwasowości panującej w przełyku. Znacznie rzadziej wykonywane jest badanie manometryczne, dzięki któremu za pomocą sondy można określić napięcie zwieracza przełyku znajdującego się nad wejściem do żołądka.
Leczenie choroby refluksowej
Leczenie refluksu żołądkowo-jelitowego polega przede wszystkim na zmianie trybu życia, leczeniu farmakologicznym lub operacyjnym. Zmiana trybu życia wymaga głównie wyzbycia się złych nawyków żywieniowych. Należy ograniczyć spożywanie obfitych posiłków, jeść częściej małe porcje, wyeliminować z diety produkty wysokotłuszczowe, ograniczyć picie alkoholu wysokoprocentowego oraz kawy lub w ogóle z nich zrezygnować. Należy spać w pozycji półsiedzącej, gdyż leżenie sprzyja refluksowi. Nadwaga oraz otyłość również wzmagają cofanie się treści pokarmowej z żołądka do przełyku, warto zatem włączyć aktywność fizyczną. Leczenie farmakologiczne wprowadzane jest, jeśli terapia zachowawcza nie przynosi oczekiwanych efektów. Wówczas stosuje się blokery pompy protonowej, czyli leki powstrzymujące produkcję soków trawiennych, oraz leki stymulujące pracę zwieracza przełyku. Leczenie operacyjne zalecane jest, jeśli wszystkie inne metody zawiodły. Niestety znaczna część osób po operacji wymaga w dalszym ciągu leczenia farmakologicznego.
