Pozytonowa tomografia emisyjna, w skrócie PET (z ang. positron emission tomography, PET) jest to technika obrazowania, dzięki której możliwe jest rejestrowanie promieniowania, powstające podczas anihilacji pozytonów. Substancja promieniotwórcza podana pacjentowi, ulegająca rozpadowi beta plus, jest źródłem właśnie tych antyelektronów. Charakteryzuje się również krótkim czasem połowicznego rozpadu, co zwiększa prawdopodobieństwo promieniowania w trakcie badania, a co za tym idzie, ogranicza powstawanie uszkodzonych tkanek wywołanych promieniowaniem.

Obecnie w medycynie powszechnie używane są hybrydowe warianty skanerów, takie, jak:

PET-CT, czyli połączenie z tomografem komputerowym,

PET-MRI, czyli połączenie z rezonansem magnetycznym.

Przygotowanie do badania

Lekarz powinien wskazać pacjentowi dokładne zalecenia, do których musiałby się stosować przed badaniem. Jednak jeśli z jakiegoś powodu tego nie zrobi, mamy dla was stosowne porady. Podstawową zasadą jest zgłoszenie się na komputerowe badania całego ciała na czczo (minimalnie 6 godzin po ostatnim posiłku). Na 24 godziny przed PET zaleca się odstawienie na bok kawy i papierosów, słodzonych płynów, napoi, a nawet gum do żucia, czy cukierków. Powinna zostać ustalona ścisła dieta bez jakiegokolwiek rodzaju makaronu, czy białego pieczywa. Ponadto, odradza się niepotrzebnego napinania mięśni i wykonywania jakiegokolwiek wysiłku fizycznego. Nie oznacza to jednak, że mamy zrezygnować ze wszystkiego, co dobre. Owoce i warzywa – spożywanie tego rodzaju produktów jest dozwolone, o ile nie zawierają dużej ilości cukrów. Należą do nich m.in sałata, czy szpinak. Osoby, które regularnie przyjmują leki powinny wyznaczyć sobie ustalone godziny ich zażywania, popijając je tylko i wyłącznie wodą niegazowaną.

Przebieg badania PET

Na samym początku pacjent wypija pół litra wody niegazowanej, a następne pół w trakcie absorpcji substancji przez organizm. Po przyjęciu pierwszych 500 ml płynu, dożylnie wprowadzany jest radioznacznik (18FDG), po którym badany przez godzinę musi spokojnie przebywać w pozycji leżącej. Nie ma prawa się ruszać, ani nawet mówić. Po prostu ma za zadanie czekać.

Następnie, gdy godzina minie, lekarz przechodzi do dalszych czynności, a mianowicie, skanuje ciało pacjenta. Tkanki magazynują 18-fuorodeoxyglukozę na poziomie właściwych sobie przemian metabolicznych. Radioznacznik najczęściej gromadzony jest w organach o wysokim poziomie metabolicznym, takich, jak szpik kostny, serce, czy narządach o przeznaczeniu wydalania ustrojowego. Są nimi moczowody, nerki, pęcherz moczowy oraz jelita. By precyzyjnie ustalić miejsce zmian chorobowych PET można uzupełnić o TK, które jest stosowane głownie w chorobach onkologicznych oraz wybranych schorzeniach kardiologicznych i neurologicznych.

Wyniki PET i ich interpretacja

Po kilku dniach od zakończonego badania pacjent otrzyma wyniki w formie opisu. Dołączony do nich zostanie również wydruk zarejestrowanego obrazu na tomografii. Ich interpretacja zależy od lekarza specjalisty, który ma do dyspozycji dane kliniczne, ale przede wszystkim opiera się na własnej specjalistycznej wiedzy na ten temat.

Oftalmoskopia to bardzo tajemnicza nazwa. Okazuje się, że oznacza ona badanie dna oka. Z kolei badanie dna oka typu wziernikowego to fundoskopia. Badanie dna oka polega na obserwacji tylnej części oka, która to cześć obejmuje siatkówkę, a także naczyniówkę, naczynia krwionośne, a także tarczę nerwu wzrokowego. Za pomocą takiego badania możliwe jest wykrycie choroby dna oka. Możliwe jest także wykrycie innych chorób oraz innych typów schorzeń. Czytanie z dna oka jest przeprowadzane za pomocą różnych metod. Taką metodą może być na przykład wziernikowanie bezpośrednie, które jest wykonywane za pomocą wziernika okulistycznego, który jest zwany oftalmoskopem. Zbudowany jest on ze źródła światła i soczewek oraz filtrów. Takie urządzenie jest wielkości latarki. Z kolei światło jest ogniskowane na kolejnych strukturach oka. W ten sposób uzyskujemy prosty i powiększony obraz oka.

Innym typem badania dna oka jest wziernikowanie pośrednie. Ten typ badania polega na użyciu wziernika Fisona. Tutaj światło jest przytwierdzone do obudowy, która przypomina kask. Taki kask jest zakładany na głowę. Taki wziernik zawiera też soczewki i filtry. Jeśli wziernik ma soczewki i filtry, obraz jest odwrócony oraz powiększony.

Innym typem badania jest wziernikowanie pośrednie w lampie szczelinowej. Taki typ wziernikowania powoduje, że oko jest obserwowane, tak jak w poprzednim typie badania, w sposób powiększony i odwrócony. Takie badanie ma oczywiście swoje cechy dodatnie. Zaletą jest to, że istnieje w tym badaniu większa możliwość tego, że zostaną zobaczone szczegóły. Możliwe jest również w tym badaniu pomiary oraz można zrobić dokumentację fotograficzną.

Jakie są wskazanie do tego badania?

Takich wskazań jest kilka. Za pomocą tego badania można na przykład zdiagnozować choroby oczu. Jedną z chorób, które można zdiagnozować za pomocą badania dna oka jest jaskra. Za pomocą takiego badania można wykryć wysokie ciśnienie albo choroby związane ze staniem żył oka. Można za pomocą tego badania wykryć także cukrzycę. Badanie dna oka u dziecka jest przeprowadzane, jeśli dziecko ma zeza.

Jak przygotować się do tego badania?

Aby dobrze przygotować oko do badania, muszą być u pacjenta poszerzone źrenice, dzięki czemu widzi o nieostro. Poszerzenie źrenic powoduje także to, że pacjent jest nadwrażliwy na światło. Dolegliwości te ustępują po kilku godzinach. Czasami jednak nieostre widzenie i nadwrażliwość na światło mogą trwać nawet do kilku dni. Dlatego dobrze jest, kiedy pacjent przyjdzie na badanie w okularach przeciwsłonecznych, które uchronią go przed promieniami słonecznymi. Jeśli dany pacjent jest po badaniu, nie może on także kierować pojazdami mechanicznymi. Należy także powiedzieć lekarzowi, jakie przyjmujemy leki. Musimy też poinformować lekarza o tym, że chorujemy na alergie. Również jeśli u pacjenta występuje jaskra, powinien on poinformować o tym lekarza. Niebezpieczne jest również to, że jaskra występowała w rodzinie.

Na czym polega badanie?

Badanie dna oka nie trwa długo. Zazwyczaj trwa ono kilka do kilkunastu minut. Pacjentowi podawane są krople, które poszerzają źrenice. Lekarz w czasie badania przesuwa obok oko pacjenta wziernik. Ważne jest to, aby wziernik nie dotknął oka pacjenta. Lekarz mówi pacjentowi, aby patrzył on w różnych kierunkach i pacjent wykonuje polecenia. Niezbyt przyjemną częścią badania jest badanie plamki. Takie badanie tej części oka może spowodować efekt, który przypomina nagłe „olśnienie”. Jednak na ogół pacjenci oceniają to badanie jako nie powodujące nieprzyjemnych efektów.

Badanie KTG to badanie wykonywane w czasie ciąży. Jednak nazwa brzmi dosyć enigmatycznie. Na czym to badanie właściwie polega? I czego ono dotyczy. Jak ono przebiega i jak się do niego odpowiednio przygotować? Takie oto pytania zadaje sobie niejedna kobieta.

KTG – co to takiego?

KTG to inaczej kardiotokografia. Jest to jedno z najważniejszych badań w trzecim trymestrze ciąży. Badanie to wykonuje się także w trakcie porodu. Podczas badania KTG lekarz monitoruje liczbę uderzeń serca dziecka. To monitorowanie to kardiografia. Jednak w tym czasie na to badanie składa się także rejestrowanie skurczów macicy. Rejestrowanie skurczów macicy nazywa się z kolei tokografią. Kardiotokografia wraz z USG  płodu są bardzo ważne dla określenia ogólnego stanu nienarodzonego dziecka.

Jakie są wskazania do KTG?

Wskazaniem do wykonania KTG jest rozpoczęcie co najmniej 38 tygodnia ciąży. Poza tym, co naturalne, wskazaniem do wykonania takiego zabiegu jest fakt, że ciąża przebiega nieprawidłowo i na przykład występuje cholestaza ciążowa. Kolejnym wskazaniem do wykonania badania KTG jest ciąża bliźniacza. Wskazaniem jest także wysokie ciśnienie krwi matki. Powodem wykonania takiego zabiegu jest też gorączka i matki, a także krwawienia. Badanie KTG może być także zlecone, kiedy podczas badania USG okazało się, że płód jest za mały. Jeśli jest ryzyko przedwczesnego porodu, również wykonuje się USG. KTG płodu może być też przeprowadzone również w trakcie samego porodu.

Jak przygotować się do badania?

To bardzo ważne pytanie, które zadaje sobie niejedna kobieta. Ciężarne obawiają się też tego, czy takie badanie jest bolesne. Okazuje się jednak, że KTG jest badaniem zazwyczaj całkowicie bezbolesnym, a także nieinwazyjnym Trwa ono około pół godziny. Na brzuch zakładane są czujniki, dlatego należy podciągnąć ubranie. Należy zatem na badanie założyć luźniejszą bluzkę.

Przebieg KTG

Wiele kobiet zastanawia się, którego tygodnia ciąży należy przeprowadzić to badanie. Tymczasem zależy to od lekarza prowadzącego ciążę. Zaleca się jednak, aby ciężarna po raz pierwszy została poddana temu badaniu nie później niż w 38 tygodniu ciąży. Badanie KTG jest również po to, aby monitorować przebieg porodu i to, w jakim stanie jest przychodzące na świat dziecko.

Na początku badania przeprowadza się test niestresowy. Jeśli w badaniu nie zostanie wykazana akceleracja bicia serca płodu, położna stosuje test stresowy. Kobieta dostaje oksytocynę, a wywołane skurcze stymulują bicie serca dziecka i pozytywną akcelerację. Tego typu badanie potwierdzić może, że dziecko jest w dobrej kondycji. Jest to bardzo ważne, aby mieć pewność, że dziecko jest zdrowe. Badanie KTG można przeprowadzić zarówno zewnętrznie jak i wewnętrznie.

Badanie zewnętrzne przeprowadza się na brzuchu kobiety w ciąży lub kobiety, która właśnie rodzi. Na brzuchu umieszczane są dwa pasy wyposażone w czujniki. Jeden z czujników to przetwornik ultradźwiękowy. Takie urządzenie rejestruje uderzenia serca maluszka. Drugie urządzenie mierzy czas i siłę skurczy macicy. Zarówno jeden jak i drugi przetwornik są połączone z monitorem.

Z kolei badanie wewnętrzne jest wykonywane tylko u kobiety, która rodzi i która ma co najmniej centymetrowe rozwarcie szyjki macicy. Serce dziecka jest w takiej sytuacji badane w ten sposób, że czujnik umieszcza się na jego główce, a skurcze monitoruje się z zewnątrz lub za pomocą specjalnego cewnika, który jest wprowadzony do macicy.